Marian Młynarski
ur. 1926
Marian Młynarski (29 I 1926, Warszawa), syn Marii z d. Ejsmond i Feliksa. Harcerz Szarych Szeregów – najmłodszej grupy wiekowej Zawisza, ps. „Zuikis”, „Kiškis”. Po wojnie muzealnik i herpetolog.
Naukę rozpoczął w Szkole im. Ziemi Mazowieckiej w Warszawie, gdzie w 1938 r. zapisał się do przyszkolnej 21 drużyny harcerskiej im. gen. Ignacego Prądzyńskiego.
W 1941 r. wyjechał wraz z matką do Krakowa, bo tam jego ojciec objął stanowisko prezesa Banku Emisyjnego. Zamieszkali przy ulicy Basztowej, w gmachu Banku, w apartamencie dyrektorskim.
Przed 1943 r. Młynarski zdał małą maturę na tajnych kompletach. Uczył się też, w legalnie działającym, Technikum Chemicznym.
W 1943 r. wstąpił do Zawiszy, najmłodszego pionu Szarych Szeregów. Zastęp Gryf liczył 4 osoby, zastępowym był „Miś” – Tadeusz Rokossowski, zaś Lasek Wolski terenem szkoleniowym. Młynarski uzyskał stopień wywiadowcy, uczył się terenoznawstwa i alfabetu Morsa, kompletował mapy oraz poznawał zagadnienia dot. armii i organizacji paramilitarnych okupanta.
Egzamin został połączony z przyrzeczeniem 23 IV 1944 r. na polanie zw. polaną Akanta za Skałą Kmity, k/ Balic. Wzięło w nim udział ok. 40 Zawiszaków.
Zbiórki zastępu odbywały się m.in. w mieszkaniu Młynarskich, czyli w apartamencie dyrektorskim Banku, który służył także za schronienie dalszej rodzinie i znajomym Warszawiakom, uciekającym ze stolicy po upadku powstania. Czasem koczowało w nim nawet 35 osób. W związku z akcją Burza, w lipcu zarządzono masowe składanie przysięgi wojskowej AK, które odbywało się w różnych miejscach, także w salonie Młynarskich.
Marian Młynarski pomagał również w ukrywaniu i zabezpieczaniu zbiorów Muzeum Przyrodniczego PAU oraz Zakładu Zoologii UJ.
7 VIII 1944 r., z polecenia ojca, podjął pracę jako goniec w Banku Emisyjnym. Do jego obowiązków należało roznoszenie poczty bankowej, co wykorzystywał do przenoszenia korespondencji konspiracyjnej, zarówno Szarych Szeregów jak i AK. Wyposażony w broń i specjalne pozwolenie z legitymacją bankową, podróżował w przedziałach Nur für Deutsche. Dostarczał pocztę m.in. do siedziby generalnego gubernatora na Wawel, do siedziby Dowódcy SS i policji w Domu im. J. Piłsudskiego, przy ul. Oleandry 2.
We wrześniu 1944 r. awansował na drużynowego VI Drużyny Zawiszy, której zbiórki odbywały się w mieszkaniu państwa Mikułowskich, przy ulicy Krupniczej nr 8. Zdobył stopień ćwika i harcerza orlego, przeszedł też szkolenie wojskowe pod nazwą „Kurs niższych dowódców”, prowadzonych przez podchorążych AK i Szarych Szeregów. Służbę w Zawiszy zakończył stopniem kaprala AK.
Wspominał po latach: To prawda, że my krakowscy Zawiszacy za wyjątkiem druhów, którzy przebywali w partyzantce, nie zabiliśmy ani jednego Niemca, nie wysadziliśmy w powietrze ani jednego pociągu czy czołgu. …jednak żyliśmy w stałym napięciu i zagrożeniu życia nas samych i naszych bliskich. Każda wpadka czy przypadkowa wsypa mogła się skończyć w najlepszym przypadku obozem..” … mimo młodego wieku nawet szeregowi Zawiszacy byli w myśl rozkazu Komendanta Głównego AK pełnoprawnymi żołnierzami Polski Walczącej. Równocześnie realizowaliśmy program pojutrze tj. przygotowywaliśmy się do pracy w wolnej Polsce.¹
Po wojnie, w latach 1945–1948 Młynarski działał w ZHP. W 1957 odbył staż w skautingu brazylijskim w Sao Paulo. Został podharcmistrzem ZHR (Związku Harcerstwa Rzeczpospolitej). Od 1989 działał w Stowarzyszeniu Szarych Szeregów.
Równolegle rozwijał karierę naukową. W latach 1946–1951 studiował nauki przyrodnicze na UJ. W 1956 r. zrobił doktorat, a pięć lat później habilitował się na Uniwersytecie im. Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 1969 r. otrzymał tytuł profesora biologii UMK w Toruniu.
W latach 1942–1986 pracował w Muzeum Przyrodniczym PAN, gdzie przeszedł wszystkie szczeble kariery: od wolontariusza w czasie okupacji, do zastępcy dyrektora Instytutu Ewolucji i Systematyki Zwierząt w latach 1965–1972.
W 1953 r. był represjonowany. Zawieszono go w pracy na ponad rok.
Marian Młynarski był założycielem Sekcji Herpetologicznej w Polskim Towarzystwie Zoologicznym, od 1986 prezesem tej organizacji, a następnie jej członkiem honorowym. W 1983 r. został wybrany na prezydenta Światowego Towarzystwa Herpetologicznego. Był także Konsultantem Państwowej Rady Ochrony Przyrody. W roku 1986 przeszedł na emeryturę.
Ożenił się z Marią z d. Chrobak, ma syna Kajetana i córkę Barbarę oraz pięcioro wnucząt.
¹Młynarski M.: Moja służba w Zawiszy. Kraków 1998, s. 75
